Gdyby zapytać o kobiety, które mają na swoim koncie wynalazek, większości przyszłaby na myśl Maria Skłodowska-Curie. I zapewne tylko ona. To dlatego, że kobiety rzadko zdobywały uznanie za swoje odkrycia. Najczęściej to mężczyźni przypisywali sobie ich autorstwo lub zwyczajnie podkradali pomysły. Przecież i tak nikt by nie uwierzył, że coś tak nowatorskiego mogła wymyślić kobieta! Społeczne ograniczenia związane z dyskryminującymi stereotypami utrzymywały się przez niebywale długi czas. Jednak zamiast zniechęcać, bardziej motywowały do działania. Dzięki temu dziś możemy się cieszyć z wynalazków kobiet, które niesamowicie ułatwiły nam codzienne życie. Wystarczy tylko wyobrazić sobie funkcjonowanie bez wycieraczek samochodowych czy jednorazowych pieluch. A to tylko jedne z licznych przykładów.
Nowoczesny biustonosz
Bez niego trudno byłoby sobie wyobrazić funkcjonowanie współczesnych kobiet. Mary Phelps Jacob, bardziej znana jako Caresse Crosby, wytoczyła wojnę gorsetom, mając zaledwie 19 lat. Wybierała się na bal debiutantek i zależało jej, żeby zrobić jak najlepsze wrażenie. Po założeniu kreacji nie była jednak zadowolona z efektu. Wszystko przez usztywniony fiszbinami gorset, który zniekształcał biust i wystawał spod gładkiej tkaniny sukni. Wysłała pokojówkę po jedwabne chusteczki do nosa, sznurek, różową wstążkę oraz przybory do szycia. Na poczekaniu uszyły znany nam współcześnie stanik. W 1914 roku Jacob opatentowała swój wynalazek, który został wpisany do rejestru jako „Biustonosz bez pleców”. Na świecie istniały już podobne elementy garderoby, ale żaden nie oddzielał naturalnie piersi, będąc przy tym lekkim, miękkim i wygodnym. Jacob wkrótce sprzedała swój projekt za 1500 dolarów firmie Warner Brothers Corset Company, która w ciągu następnych 30 lat zarobiła na jej wynalazku… 15 mln dolarów! Jak się później okazało, biustonosz był tylko jednym z wielu pomysłów, które miała Jacob. Dwukrotna mężatka i skandalistka była także mecenasem sztuki, wydawcą i matką chrzestną straconego pokolenia pisarzy na migracji w Paryżu.
Język programowania komputerowego
Grace Hopper śmiało można określić jako pionierkę programowania komputerowego. Służyła w marynarce wojennej Stanów Zjednoczonych i była pierwszą kobietą, która zdobyła tytuł doktora matematyki na Uniwersytecie Yale. W 1944 roku zaczęła pracę dla wojska na Uniwersytecie Harvarda, gdzie wraz z Howardem Aikenem pracowała przy tworzeniu IBM Harvard Mark 1 – pierwszego dużego komputera w USA. W latach powojennych kontynuowała pracę na uniwersytecie, rozwijając technologie związane z komputerami Mark II i Mark III. Anegdota głosi, że pewnego razu ćma wleciała do wnętrza sprzętu i spowodowała zwarcie – tak Hopper stworzyła terminy „bug” (z ang. robak) odnoszący się do usterki programu komputerowego i „debugging”, jego naprawy. Wynalazła także kompilator tłumaczący język pisany na kod komputerowy, który dał początek językowi programowania COBOL (common business oriented language) używanego w biznesie.
Wycieraczki samochodowe
Podczas wycieczki do Nowego Jorku w 1902 roku, Mary Anderson zauważyła, ze kierowcy borykają się z nie lada problemem podczas opadów deszczu. Musieli wychylać się przez okno, żeby zobaczyć, co dzieje się na drodze lub nawet zatrzymywać się, by oczyścić przednią szybę. To zainspirowało ją do stworzenia wycieraczek samochodowych. Wymyśliła urządzenie, które działało za pomocą sterowanej ręcznie dźwigni. Opatentowała swój wynalazek w 1903 roku, jednak przez kolejne lata nie odniósł on sukcesu. Uważano, że może on za bardzo rozpraszać kierowców. Dopiero po wygaśnięciu patentu w 1920 roku przemysł motoryzacyjny zaczął montować przednie wycieraczki oparte na projekcie Anderson jako standardowe wyposażenie w wielu pojazdach. Przyczyniło się do tego także opracowanie w 1917 roku wycieraczek elektrycznych przez Charlotte Bridgwood. Mary Anderson nigdy nie otrzymała wynagrodzenia za swoje wysiłki, ale nie przeszkodziło jej to w osiągnięciu sukcesu – została deweloperem i prowadziła ranczo oraz winnicę w Kalifornii.
Kevlar i kamizelki kuloodporne
Za odkryciem materiału, któremu przypisuje się uratowanie niezliczonych istnień ludzkich, stoi Stephanie Kwolek – amerykańska chemiczka polskiego pochodzenia. W 1965 roku wraz ze swoim zespołem wynalazła kevlar – wyjątkowo silne włókna, dziś wykorzystywane do produkcji m.in. kamizelek kuloodpornych. Pracując dla koncernu chemicznego DuPont, dostała polecenie opracowania materiału zastępującego stalowe wzmocnienia stosowane w oponach. Ten miał być lżejszy, ale równie wytrzymały. Kwolek opracowała roztwór ciekłych kryształów, który można było przetworzyć w nadzwyczaj wytrzymałe struktury. Tak właśnie powstało włókno będące pięć razy mocniejsze od stali. Z kevlaru wytwarzane są głównie kamizelki kuloodporne, ale używa się go również do produkcji ubrań ochronnych, hełmów, części samolotów, światłowodów, telefonów komórkowych czy sprzętu turystycznego. Stephanie Kwolek za wynalezienie kevlaru, a także późniejszych syntetyków, takich jak lycra i spandex, otrzymała w 1999 roku nagrodę za całokształt dokonań.
Nieprzemakalne pieluchy
Mówi się, że potrzeba jest matką wynalazków. I tak właśnie było w przypadku Marion Donovan, która opatentowała pierwszą nieprzemakalną pieluszkę. Donovan, która sama była mamą, miała dość prania brudnych pieluch oraz ciągłego zmieniania ubranek i pościeli swojego dziecka. Początkowo stworzyła osłonę na pieluchę przy użyciu zasłonki prysznicowej. Doskonaląc swój pomysł, zrobiła prototyp pieluszki jednorazowej wykonanej z materiału, który pozwalał skórze oddychać, a także zawierał plastikowe zatrzaski zamiast agrafek. Donovan szukała producenta, który kupiłby jej projekt, ale nie było to łatwe zadanie. Właściciele firm, którymi w tamtych czasach byli głównie mężczyźni, nie uważali tego produktu za niezbędny. Postanowiła więc sama wyprodukować i spieniężyć swój pomysł, bo była pewna, że odniesie sukces. I tak się stało. W tym samym roku, w którym otrzymała patent (1951), sprzedała do niego prawa firmie Keko Corporation za 1 milion dolarów. W 1961 roku wynalazkiem Donovan zainteresował się Victor Mills pracujący w Procter & Gamble. „Zainspirował się” jej pomysłem i stworzył markę Pampers, przypisując sobie wszystkie zasługi.
Wi-Fi, GPS, Bluetooth
Pochodząca z Austrii Hedy Lamarr (z domu Hedwig Kiesler) była piękna, seksowna i przy tym diabelnie inteligentna. Zagrała w słynnym filmie „Ekstaza”, gdzie nie dość, że pojawiła się nago, to jeszcze odegrała scenę kobiecego orgazmu. Nie cierpiała, gdy oceniano ją przez pryzmat wyglądu. Drażniły ją hollywoodzkie przyjęcia. W wolnych chwilach oddawała się majsterkowaniu i opracowywaniu wynalazków. Jeden z nich okazał się przełomowy. Gdy we wrześniu 1940 roku niemiecki okręt podwodny storpedował brytyjski statek wiozący dzieci, poruszona Lamarr postanowiła działać. Wraz z kompozytorem Georgem Antheilem opracowała dla wojska system rozpraszania widma sygnału z przeskokiem częstotliwości (tzw. FHSS, opatentowany w 1941 roku). W założeniu miał on pomóc w kierowaniu torpedami. Wystrzeliwujący torpedę statek łączył się z pociskiem przy pomocy fal radiowych. Żeby uniemożliwić zakłócenie sygnału, w określonych momentach zmieniana była częstotliwość nadawania. Marynarka wojenna przejęła i utajniła technologię, ale nie skorzystała z niej podczas wojny – uznano ją za zbyt skomplikowaną. Wykorzystano ją dopiero w 1961 roku w czasie kryzysu kubańskiego. Wynalazek Lamarr zrodził wielomiliardowy przemysł, powstały takie technologie jak Wi-Fi, Bluetooth i GPS, ale ona sama nie dostała za swój wkład nawet centa.
Zmywarka do naczyń
Josephine Cochran często organizowała przyjęcia, podając kolację na drogiej, pamiątkowej zastawie. Za każdym razem część kosztownej porcelany zmywanej przez służbę ulegała wyszczerbieniu. W obawie przed kolejnymi zniszczeniami sama postanowiła zająć się brudnymi naczyniami. W międzyczasie myślała o zaprojektowaniu i zbudowaniu maszyny, która szybciej i dokładniej poradziłaby sobie z tym zadaniem. Do pomocy zatrudniła mechanika – George’a Buttersa i razem stworzyli prototyp napędzanej ręcznie zmywarki zawierający druciane przegrody, w których można było umieścić naczynia. Cochran opatentowała swój wynalazek w 1886 roku i w kilka lat później założyła firmę Cochran’s Crescent Washing Machine Company. Ze względu na duże gabaryty i brak dostępu do ciepłej wody w wielu domach, maszyny początkowo sprzedawane były tylko do restauracji i hoteli. Zainteresowanie znacznie wzrosło po tym, jak Cochran pokazała swój produkt na Światowej Wystawie w Chicago w 1893 roku. Jednak prawdziwy boom na zmywarki do naczyń rozpoczął się dopiero w latach 50. XX w.
Warto przeczytać: „Dziewczęta myślą o wszystkim. Genialne wynalazki genialnych kobiet” to ilustrowana książka, która może stanowić inspirację dla młodych dziewcząt. Przedstawia historie kilkunastu kobiet i ich wynalazków, które pomagają nam w codziennym życiu. Autorka, Catherine Thimmesh udowadnia w swojej książce, że bycie wynalazcą nie jest zarezerwowane wyłącznie dla mężczyzn. Kobiety również potrafią być kreatywne i pomysłowe.
Przeczytaj także: Szyk, styl i seksizm. Praca stewardessy w czasach Sinatry, Brando i Nixona
O autorze
