Tłuszcze roślinne i zwierzęce: które są zdrowsze?

Autor: Błażej Grygiel
29 grudnia 2019
Fot. Getty Images Pro

Tłuszcz tłuszczowi nierówny i wcale nie chodzi tutaj o podejście do wagi czy krągłości ciała tu i tam. Różnice i balans w diecie między tłuszczami zwierzęcymi i roślinnymi to bardzo ważne kwestie zdrowej diety.

Fot. Photos Images

Według badań powinny stanowić około 3% dziennego spożycia dla pojedynczej jednostki. Poziom ten wzrasta do 4,5% u kobiet w ciąży oraz do 6% u matek karmiących piersią. Osobną kwestią jest to z jakiego źródła pochodzą. Roślinne pochodzą między innymi z orzechów i nasion. Źródłem zwierzęcego natomiast są oczywiście mięso i nabiał. Tu jednak także warto rozróżnić na tłuszcze pochodzenia na przykład od ryb i te uzyskane na z drobiu czy bydła. Dużo niuansów, ale różnice są zasadnicze. 

Tłuszcze roślinne

Zacznijmy od opcji wegetariańskiej. Oleiste rośliny i ich nasiona pozwalają nam na uzyskanie pomocnych w kuchni i nierzadko dobrych dla zdrowia tłuszczy. Z przykładów zdecydowanie zalecanych przez dietetyków warto wymienić choćby oliwę z oliwek czy zdobywające coraz większą popularność awokado. 

To co nas najbardziej interesuje z punktu widzenia zdrowia to nienasycone kwasy tłuszczowe. Różne rośliny oczywiście mają ich zróżnicowany wachlarz. Szczególnie ważne dla prawidłowego funkcjonowania organizmu kwasy omega-3 znaleźć można na przykład w rzepaku oraz słoneczniku.

Źródłem zdrowych tłuszczy jest także gorczyca, którą jadamy najczęściej pod postacią musztardy, ale występuje także w olejach, bywa wykorzystywana w farmacji do leczenia zaparć i wzdęć. 

Tradycyjnym i wciąż trudnym do prześcignięcia wyborem jest oczywiście oliwa z oliwek. Dietetycy i lekarze doceniają ją między innymi za zawartość witaminy z grupy B, prowitaminy A, oraz witamin C i E. Spożywanie jej ma działanie przeciwzapalne, pozytywnie wpływa na pracę serca. 

Od pewnego czasu często można usłyszeć lub przeczytać także o szerokich pozytywnych właściwościach oleju kokosowego. Jego skład jest najbliższy tłuszczom odzwierzęcym, a jednocześnie powstaje bez potrzeby zabijania i ekologicznie obciążającej hodowli. Aż 82% jego składu to nasycone kwasy tłuszczowe, 6% to kwasy jednonienasycone (jak na przykład kwas oleinowy), a 2% to wielonienasyconych kwasów tłuszczowych (kwas linolenowy). 

Tutaj jednak trzeba uważać, bo moda nań sprawiła, że wiele osób zwyczajnie z nim przesadza. W USA od kilku lat wypiera on skutecznie inne oleje i tłuszcze roślinne w kuchniach. Bardzo wygodnie się na nim smaży, dymi dopiero w temperaturze powyżej 200 stopni, jest odporny na jełczenie.

Tymczasem amerykańscy kardiolodzy z największego stowarzyszenia wykonujących tę profesję lekarzy (AHA) ostrzegają, że nadmierne jego użycie może doprowadzić do kłopotów z sercem. Dodatkowo podnosi poziom cholesterolu LDL, co łączy się z ryzykiem chorób serca. Jest pod tym względem równie niebezpieczny jak tłuszcze odzwierzęce. 

Wreszcie na koniec – olej palmowy. Zacznijmy od tego, że dzieli się go na dwa rodzaje: olej z miąższu owocostanów palmy oleistej (nazywany popularnie właśnie olejem palmowym) oraz olej z nasion palmy. Ten drugi jest znacznie rzadszy, ma inny skład i w przeciwieństwie do pierwszego nie znajdziemy go w większości produktów spożywczych.

 

 

Bardzo istotne jest rozdzielenie formy w jakiej olej jest dodawany do żywności. Olej z miąższu owocostanów palmy oleistej w formie surowej w testach okazał się mieć pozytywny wpływ na ilość cholesterolu u badanych. Dodatkowo ma także dużo karotenoidów oraz wyższy współczynnik kwasów omega-6 i omega-9 niż ten z nasion palmy. Niestety jest znacznie droższy.

W utwardzonej formie olej palmowy nazywa się tłuszczem trans. To najbardziej niebezpieczny z rodzajów tłuszczy w przemyśle spożywczym. Nazywa się go plagą XXI wieku ze względu na olbrzymią popularność w przemyśle przy jednoczesnym bardzo negatywnym wpływie na ludzkie zdrowie. Powstają w wyniku utwardzenia olejów roślinnych, już sam ten proces zmienia ich właściwości.

Według badań tłuszcze trans zwiększają ryzyko niepłodności, chorób serca, depresji i nowotworów. Związane są także z występowaniem cukrzycy typu drugiego. Znajdziecie je przede wszystkim w słonych przekąskach oraz w śmieciowym jedzeniu.

Olej palmowy to także nemezis ekologów, bo do jego pozyskiwania i powiększania upraw wycina się coraz większe połacie bezcennych lasów deszczowych. W ten sposób bezpowrotnie niszczone są siedliska wielu zwierząt, co może doprowadzić nawet do ich wyginięcia.

Tłuszcze zwierzęce 

Mleko, mięso, ryby – to znane źródła, których nikomu przedstawiać nie trzeba. W ciągu ostatnich lat najczęściej słyszymy słowa krytyki odnośnie produktów odzwierzęcych. To zrozumiałe w związku z rosnącym zainteresowaniem prawami zwierząt oraz popularnością diet wegetariańskich i wegańskich. Żadnej z nich zresztą nie odrzucamy. Czy jednak tłuszcze zwierzęce nie mają żadnych zalet? 

To nie jest do końca takie proste. W rozsądnych ilościach mogą być jak najbardziej przydatne dla zdrowia. Rozpuszczają się w nich witaminy A, D, E i K, a także cholesterol (nie tylko ten negatywny) oraz nasycone kwasy tłuszczowe. W tłuszczu makreli znajdziemy między innymi kwasy omega-3. 

Oczywiście stosowane w nadmiarze niestety są bardzo niezdrowe, mogą prowadzić w nadmiarze nawet do miażdżycy. 

Podsumowując, tłuszcze to nie jest temat do zamknięcia w jednym zdaniu. Świadome podejście do diety i dobieranie ich zgodnie z właściwościami może wspomóc nasz organizm. Jeśli jednak idziemy na łatwiznę, możemy sprowadzić na siebie spore zdrowotne zagrożenie. 

Fot. Getty Images Pro

O autorze

Błażej Grygiel

zobacz więcej

Najnowsze artykuły

Monte Carlo - splendor, szampan i Formuła 1

Monte Carlo to najdroższa i najbardziej ekskluzywna dzielnica księstwa Monako. Na każdym kroku można otrzeć się o luksus.

zobacz więcej
Cesarski zabieg Kobido. Japoński masaż twarzy w SPA to podróż do piękna

Co wyróżnia Japonki? Na pewno ich piękna skóra, która kojarzy się z najwyższej jakości porcelaną. Zawdzięczają to między innymi kobido.

zobacz więcej
Kąpiele leśne i leśne SPA w japońskim stylu

Shinrin-yoku w języku japońskim to „kąpiel leśna” - w znaczeniu symbolicznym i dosłownym.

zobacz więcej
zobacz więcej

Miejsca SPA&MORE wszystkie miejsca