Obok niewątpliwego wpływu na układ oddechowy i układ krążenia, palenie papierosów oddziałuje także na stan naszej skóry. Liczne badania wskazują, że cera palacza zdecydowanie różni się od cery osoby niepalącej.
Działanie toksyczne dymu tytoniowego
Podczas palenia papierosów powstaje dym tytoniowy zawierający ponad 4000 różnych związków chemicznych, tzw. ksenobiotyków. Zaliczamy do nich: amoniak, tlenki azotu, węglowodory aromatyczne (benzen, styren), aldehydy (formaldehyd, aldehyd octowy), aminy, związki arsenu, chromu, kobaltu, a także rtęć, mangan czy akroleinę. Substancje te charakteryzują się udowodnionym działaniem toksycznym, mutagennym oraz rakotwórczym. Nie dziwi więc fakt, że palenie tytoniu jest częstą przyczyną nowotworów jamy ustnej i gardła, przewlekłej obturacyjnej choroby płuc, jak również znacząco zwiększa zachorowalność na miażdżycę, nadciśnienie tętnicze i zawał serca. Zdaniem specjalistów, dym tytoniowy odpowiada również za uszkodzenia i przedwczesne starzenie się skóry.
Wpływ palenia papierosów na fizjologię skóry
Jak wykazano w licznych badaniach, składniki dymu tytoniowego indukują w skórze stres oksydacyjny – proces polegający na zwiększonym wytwarzaniu wolnych rodników tlenowych (ang. free radicals) oraz uszkodzeniu mechanizmów obronnych (antyoksydacyjnych). Powstałe rodniki tlenowe charakteryzują się dużą reaktywnością chemiczną i odpowiadają za utlenianie składników komórek, takich jak białka, lipidy i kwasy nukleinowe (DNA i RNA).
Uważa się, że stres oksydacyjny jest głównym czynnikiem sprawczym przedwczesnego starzenia się oraz zmian degeneracyjnych skóry u palaczy. Wykazano, że pod jego wpływem uszkodzeniu ulegają włókna kolagenu i elastyny, przez co spada jędrność i elastyczność skóry, a także pojawiają się przebarwienia i widoczne zmarszczki (szczególnie w okolicy twarzy). Następuje skurcz małych i dużych naczyń krwionośnych (działanie wazokonstrykcyjne), przez co skóra palaczy jest niewłaściwie natleniona i odżywiona, a tym samym sprzyja powstawaniu charakterystycznych owrzodzeń i podrażnień. Skóra palacza przyjmuje także ziemisty, niezdrowy koloryt. Dodatkowo, dym tytoniowy blokuje działanie transformującego czynnika wzrostu (TGF), który wpływa na procesy różnicowania komórek, tworzenia naczyń krwionośnych oraz apoptozy (programowanej śmierci komórek). Szacuje się, że palenie ok. 20 papierosów dziennie przyspiesza naturalne procesy starzenia skóry nawet o 10 lat!
Kosmetyki dla palaczy
Biorąc pod uwagę, że główną rolę w uszkodzeniu komórek skóry u palaczy odgrywa stres oksydacyjny, osoby te powinny stosować kosmetyki bogate w dużą ilość antyoksydantów. Związki te neutralizują działanie wolnych rodników tlenowych – zapobiegają ich powstawaniu, a także przerywają reakcje oksydacji (utleniania) katalizowane przez reaktywne formy tlenu. Do antyoksydantów zaliczamy m.in. witaminy przeciwutleniające (witamina A, C i E), koenzym Q10 oraz bioflawonoidy roślinne. Poprzez poprawę właściwości antyoksydacyjnych, składnikom tym przypisuje się także działanie rozjaśniające oraz poprawiające koloryt skóry.
Na szczególną uwagę zasługują antyoksydanty pozyskiwane z surowców naturalnych, ponieważ warunkują one dłuższe działanie i silniejszy efekt przeciwutleniający.
Pomocniczo, u palaczy stosuje się także substancje uszczelniające i uelastyczniające naczynia krwionośne (flawonoidy i antocyjany roślinne, np. koszyczek arniki górskiej, owoc dzikiej róży, liście herbaty chińskiej), które wykazują dodatkowe działanie przeciwzapalne i przeciwobrzękowe. Antyoksydanty i inne substancje przeznaczone dla palaczy występują powszechnie w wielu postaciach kosmetyków, takich jak: kremy, żele, maski, płyny do demakijażu, sera czy balsamy do różnych rodzajów skóry.
Pielęgnacja skóry palacza – na co zwrócić uwagę?
Zmiany skórne powstałe na drodze palenia tytoniu bardzo trudno ukryć za pomocą makijażu, przez co stosowanie specjalnych kosmetyków należy rozpocząć możliwie jak najwcześniej. Szczególną uwagę należy zwrócić na pielęgnację okolic oczu i ust, ponieważ miejsca te są najbardziej wrażliwe na działanie wolnych rodników tlenowych. Przy wyborze preparatów kosmetycznych warto wybierać kosmetyki charakteryzujące się długim czasem działania (krem dla palaczy może chronić nawet do 24-48 h od momentu aplikacji). Przeciwwskazana jest także nadmierna ekspozycja na działanie słońca – promieniowanie UV przyspiesza zmiany w skórze powstałe pod wpływem dymu tytoniowego.
O autorze
