Wśród Japończyków jest tylu stulatków co w Chinach, które zamieszkuje dziesięciokrotnie większa populacja. Na milion mieszkańców Kraju Kwitnącej Wiśni przypada ich ponad 452. Mężczyźni w Japonii żyją średnio 85, a kobiety 87 lat. Statystyczna Polka żyje 6, a Polak 8 lat krócej. Najwięcej „wiekowych” osób jest na Okinawie. Badania pokazały, że mieszkańcy tej wyspy nie tylko żyją o wiele dłużej, ale też rzadziej chorują niż reszta ich rodaków. Czy stoi za tym popularna na tej wyspie dieta japońska?
Okinawa – wyspa stulatków
Niewielka japońska wysepka Okinawa leży na Ocenie Spokojnym, pomiędzy Japonią a Tajwanem, i nazywana jest japońskimi Hawajami. Od ponad 35 lat naukowców fascynuje długowieczność mieszkańców tego miejsca. Tu bowiem żyje najwięcej na świecie stulatków – aż 33 osób przypada na każde 100 tys. mieszkańców tego obszaru. Mieszkańcy Okinawy wyróżniają się również pod względem zdrowia. W stosunku do innych narodowości chorują o 80 proc. rzadziej na serce i o 50 proc. na raka. W ich krwi wykryto niższy poziom wolnych rodników odpowiedzialnych za starzenie się komórek. Nie przybierają też z wiekiem na wadze.
Japończycy pod lupą
Przez 25 lat rząd Japonii wspierał badania pod nazwą ,,Studia nad okinawskimi stulatkami”. Podsumowanie tych prac badawczych zostało spisane przez prof. Makoto Suzuki, Bradley J. Willcox i Craig Willcox w książce „The Okinawa Program”, wydanej w 2004 roku. Szukano przede wszystkim nietypowego genu występującego tylko w populacji żyjącej na tej wyspie, albo unikatowego składnika jej mikroklimatu, ale takowych nie znaleziono. Po przeanalizowaniu stylu życia i diety najstarszych mieszkańców tego regionu stwierdzono, że w nich właśnie tkwi tajemnica długowieczności.
Dieta a długowieczność
Eliksirem młodości mieszkańców Okinawy okazała się przede wszystkim niskokaloryczna dieta, która dostarcza nie więcej niż 1500-1900 kcal dziennie. Kuchnia tego obszaru jest bogata w bardzo lekkie produkty, takie jak herbata czy szparagi, które zawierają maksymalnie 0,8 kcal/g oraz lekkie takie jak ryby, czy brązowy ryż, które zawierają ok. 0.8-1,5 kcal/g. Unika się tu zdecydowanie ciężkich produktów (smażonych potraw, deserów) o zawartości 3-9 kcal/g , jak również w większości pomija się średnio ciężkie produkty (chude czerwone mięso, chleb) o zawartości ok. 1,5-3 kcal/g.
Jedzenie to święto
Posiłki są celebrowane, a i wagę przywiązuje się do ich wyglądu, np.: talerze często przystrojone są różnymi kwiatami. Ponieważ Okinawczycy jedzą powoli, ich mózg otrzymuje informacje o sytości jeszcze w trakcie posiłku. Oprócz tego nauczeni są jeść do momentu, aż poczują się nasyceni w 80 proc. Jeśli po 10-20 minutach wciąż odczuwają głód, to zjadają jeszcze odrobinę pozostawionego dania. W ten sposób spożywają o 500 kalorii mniej, niż się zazwyczaj zjadamy, a efektem tego są ich szczupłe sylwetki.
Dieta Japończyków z Okinawy
Przy głębszym wglądzie w dietę mieszkańców Okinawy okazało się również, że jest ona bardzo różnorodna. Naliczono 206 spożywanych regularnie produktów, z których większość jest pochodzenia roślinnego. Spośród nich 35 je się regularnie, a aż 18 niemal każdego dnia. Kuchnia mieszkańców Okinawy łączy w sobie trzy kuchnie: japońską, chińską i tajwańską. Główne produkty spożywane na Okinawie to: soja, pełny ryż, słodkie ziemniaki, owoce, warzywa. Najpopularniejszą potrawą na Okinawie jest champuru, którą się robi z mieszanki tofu, sezonowych warzyw i gorzkiego melona (goya).
Dieta w liczbach
Jak stwierdzono, mieszkańcy tej wyspy każdego dnia spożywają co najmniej 5-7 porcji warzyw i owoców. Inną podstawą diety są zboża, głównie biały ryż oraz makaron soba (w cienkiej postaci, z mąki gryczanej) lub udon (gruby pszenny makaron). Trzy razy w tygodniu jedzą ryby, dostarczające cennych kwasów tłuszczowych omega-3, które wydłużają życie. Dzięki zdrowym tłuszczom ich układy krwionośny i odpornościowy funkcjonują prawidłowo, aż do późnej starości, a szare komórki działają sprawnie nawet po setnych urodzinach.
Na wyspie prawie nie pije się mleka i nie je serów. Wapń jest jednak uznawany za bardzo ważny pierwiastek i zaleca się spożywanie od 2 do 4 porcji zawierających go produktów dziennie. Jego źródłem są głównie: soja, zielone algi, morskie ryby oraz warzywa. Mięso w jadłospisie Okinawczyków nie występuje częściej niż raz w tygodniu, a słodycze i mocne trunki pojawiają się bardzo rzadko. W stosunku do Japończyków z innych rejonów tego kraju mieszańcy Okinawy używają prawie o połowę mniej soli, tzn. ok. 7 g dziennie. Natomiast w przypadku cukru, w stosunku do reszty obywateli tego kraju, spożywa się go w ilości jednej trzeciej i to tylko w postaci cukru trzcinowego.
Flawonidy w diecie
Również ważnym czynnikiem diety mieszkańców Okinawy jest to, że zawiera ona bardzo dużo flawonoidów. Te najsilniejsze ze znanych przeciwutleniaczy chronią organizm przed atakiem wolnych rodników, pomagając jednocześnie organizmowi zachować młodość. Produkty bogate we flawonoidy pojawiają się w diecie mieszkańców Okinawy przynajmniej trzy razy w ciągu dnia. Spośród nich można głównie wyróżnić zieloną herbatę, czy soję.
Co jeszcze wpływa na długowieczność na Okinawie?
Zdrowa dieta mieszkańców tej wyspy wspierana jest jeszcze sporą aktywnością fizyczną. Ludzie mieszkający na Okinawie żyją aktywnie, w podporządkowaniu zwyczajom i tradycji. Są silnie związani ze sobą w społecznościach lokalnych i wspierają się w nich, co daje im poczucie bezpieczeństwa.
Mają bardzo pozytywny stosunek do świata, są odporni na stres i cechuje ich ogromne, choć często zgryźliwe poczucie humoru. A oprócz tego ich życiem rządzi „ikigai”, co po japońsku oznacza posiadanie pasji, nadającej cel i sens życia oraz przynoszącej satysfakcję. Ikigai można przetłumaczyć jako „szczęście z bycia stale zajętym”. I to również jest clou długowieczności Okinawczyków.
O autorze
